Grote en kleine wezens

Voor degenen die zichverdiepen in de natuurlijke wereld, is er weinig behoefte om met technologie te worstelen. Dierenliefhebber Jeffrey Van Daele leert je om je camera naadloos te gebruiken, in het moment te blijven en je natuurfotografie te verbeteren

De mens heeft een aangeboren fascinatie voor het dierlijke leven. De eenvoudige overlevingsdrang in het dierenrijk staat in schril contrast met de complexe aanpassingen en vindt de fijne balans die we als natuur kennen.  In tegenstelling tot observaties van ons eigen leven is niets gegarandeerd en weinig bekend. Degenen die onverschrokken genoeg zijn om wilde onderwerpen te fotograferen, doen dat om een aangrijpende herinnering te bieden: we zijn niet alleen op deze planeet.

Jeffrey Van Daele is zo’n beeldmaker, die zich decennialang heeft toegelegdop het documenteren van wilde dieren dichtbij en veraf.  Hij is echter niet ver verwijderd van de passies die het allemaal hebben aangewakkerd.

“Toen ik jong was, had ik altijd al een liefde voor dieren. Ik besteedde als kind veel tijd aan het tekenen ervan, kijkend naar alle schetsen die ik kon vinden. Vroeger nam ik ook zwerfdieren mee naar huis”, blikt Jeffrey terug. “Op een gegeven moment had  ik zoveel kittens opgenomen dat we 20 katten in onze straat hadden.   Ik werk nog steeds aan een documentaireserie van geredde dieren in het wild.

“Fotografie begon voor mij als backpacker. Ik reisde vijf weken per jaar om dieren in het wild te zien. Natuurlijk wil je die ervaringen onthouden, dus begon ik foto’s te maken. Dat evolueerde natuurlijk naar een verlangen om ze beter te maken.”

Het is gemakkelijk om aan natuurfotografie te denken en visioenen van de zeldzaamste beesten op te roepen, maar de meesten van ons zullen nooit een grote kat in zijn natuurlijke habitat zien.  Als we dat zouden doen,  zou het naar alle waarschijnlijkheid een gemiste kans zijn – althans zonder jarenlange ervaring om op terug te vallen.  Om te kunnen vertrouwen op de niet te missen momenten, moeten vaardigheden eerst worden ontwikkeld in een arena met lagere inzetten.

“Mijn thuisland, België, is klein, maar mooi. Het is gemakkelijk om hier natuurfotografie te maken, als je de juiste locaties kent en open blijft staan voor allerlei onderwerpen,” zegt Jeffrey. “Vogels behoren tot de makkelijkste dieren die hier te vinden zijn. Voordat ik regelmatig naar het buitenland reisde, fotografeerde ik de hele lente vogels en onderzocht ik welke soorten op welke pittoreske locaties zouden verschijnen. Toen ik veel te veel was om hun bewegingen meer te volgen, begon ik in plaats daarvan konijnen te documenteren en had ik een geweldige tijd. Je kunt getuige zijn van geweldige momenten van actie in de schemering.”

Hoewel velen op zoek zijn naar grotere exemplaren, is er op kleinere schaal veel fascinatie te vinden.  Insectenfotografie kan vrijwel overal worden nagestreefd, en dezeminuscule-scènes bieden net zoveel drama als alle andere, wanneer ze volledig worden gefotografeerd.

“Ik hou ervan om macrobeelden van vlinders en andere wezens te maken,” onthult Jeffrey. “Het is ‘s ochtends het makkelijkst omdat de dieren niet zo wendbaar zijn. Als je op een rustige ochtend vroeg opstaat, ben jij het alleen jij en de natuur.”

De volgende stappen bestaan uit het creëren van een frame dat technisch vaardig en kunstzinnig inspirerend is. Het eerste is een kwestie van instellingen.

“Ik zou willen voorstellen   om sluitertijdvoorkeuze  te koppelen aan Auto ISO en vervolgens oogdetectie autofocus  te gebruiken”, adviseert de professional. “Met de juiste instellingen levert je camera een scherp beeld voor je, zodat je je kunt concentreren op het volledige beeld. “

Jeffrey is de afgelopen maanden uitgerust met FUJIFILM X-H2S – een ideale body voor natuurfotografie. Tussen een gestapelde 26,1-megapixelsensor, black-outvrije uitbarstingen van 40 fps en op deep learning gebaseerde ionenautofocusvoor onderwerpdetectie , is hij uitgerust om te voldoen aan alles wat de natuur een maker kan toewerpen.

“Ik gebruik X-H2S meestal met FUJINON XF100-400mmF4.5-5.6 R LM OIS WR. Zijncombinatie maakt de technische kant van natuurfotografie zo gemakkelijk. Het is verbazingwekkend. Ik heb de camera voor het eerst getest in Afrika, waar je constant dieren in en uit beeld laat rennen. Ik was de enige in mijn Jeep die de hele tijd kon vertrouwen op Eye Detection autofocus”, vertelt Jeffrey. “Het is sindsdien verder verbeterd, met een firmware-update.

“Focus vindt meestal het oog. Als dat niet het geval is, detecteert het een hoofd. Als het dat mist, sluit het zich vast aan het hele dier. Ik vraag me af, als focus ooit niet perfect landde, deed het dan beter dan ik snel kon doen? Het antwoord is ja. Zo weet ik dat het een goede setting is.”

Met lange, snelle primes beschikbaar binnen de X-serie, is Jeffrey’s keuze voor zoom puur creatief.

“Ik kan FUJINON XF200mmF2 R LM OIS WR gebruiken – wat een geweldige lens is en nog langer wordt met de 1,4x of 2x extenders – maar ik hou van de mogelijkheid om uit te zoomen. Op dit punt in mijn beeldvormingsproces probeer ik zoveel mogelijk van de omgeving van de dieren te laten zien.

“Voor macrofotografie gebruik ik FUJINON XF80mmF2.8 R LM OIS WR Macro, want hoe langer de brandpuntsafstand, hoe meer je kunt spelen met scherptediepte. Ik hou ervan om close-up scènes te maken met veel bokeh.”

Verdere creatieve besluitvorming vereist, zoals altijd, de keuze tussen kleur en monochroom. Voor Jeffrey is er, ondanks dat hij met enige regelmaat voor beide kiest, een duidelijke voorkeur voor dierlijke onderwerpen.

“Wanneer het landschap net zo belangrijk is als de natuur, of tijdens het gouden uur, kies ik 80% van de tijd kleur,” merkt hij op. “Op het moment dat het licht harder wordt, schakel ik over op monochroom. Ik zeg altijd tegen mijn studenten, als kleur niet iets specifieks aan je afbeelding geeft, gebruik het dan niet. Ik vind ook dat er in zwart-wit minder is om afbreuk te doen aan de emotie.

“Op het moment dat ik een Fujifilm MONOCHROME Film Simulation zag, was ik verliefd. Mijn zoeker geeft bijna altijd zwart-wit weer, zelfs als ik van plan ben het beeld in kleur te delen. Als je naar een scène in zwart-wit kijkt, zie je meer schaduwen, licht, patronen en structuren. ACROS+R heeft mijn voorkeur omdat het de blauwe lucht dramatisch donkerder maakt.”

Dan is er compositie om te perfectioneren. Voor sommige natuurfotografen is het een kwestie van geluk, of geduldig wachten met je camera gericht op een vooraf bepaald frame, maar toch een dier opnemen.  Deze vluchtige momenten – hoe spannend ze ook zijn – vormen niet het grootste deel van Jeffrey’s werk.

“Het is vooral een misvatting van natuurfotografie dat je niet veel tijd hebt met onderwerpen”, legt hij uit. “Je kunt deze pittoreske momenten hebben, als je weet waar je ze kunt vinden.

“Mijn beeld van de cheeta op de zandduin is een goed voorbeeld. Dat is eigenlijk een dierenrehabilitatiecentrum – wat een win-win is, omdat ik ze met goed geld kan ondersteunen en in ruil daarvoor een zeldzame kans krijg. Ik vroeg hen om een spoor van vlees achter te laten dat naar het duin leidde en hoopte dat de cheeta het zou volgen en dan lang genoeg zou blijven staan waar ik het wilde hebben om de foto te krijgen.

 

“Deze kansen vind je niet alleen bij dieren zoals grote katten”, vervolgt Jeffrey. “In België  hebben we vogelkijkhutten ingericht om duikende ijsvogels en buizerds met pre y te bekijken – het is verbazingwekkend wat je kunt doen. Ik bezoek geen schuilplaatsen omdat ik mijn verbinding met de natuur verlies, maar in die meer gecontroleerde situaties kun je je compositie zorgvuldiger kiezen.

“Wilde situaties zijn moeilijk, omdat je geluk moet hebben om überhaupt iets te zien, maar je onderwerp kennen helpt. Als ik een grafisch beeld wil van giraffen die in het ochtendlicht op een vlakte staan, is dat bijna gegarandeerd binnen een driedaagse safari, op voorwaarde dat ik  de  gebruikelijke verblijfplaats van de dieren ken.

“Als ik een kans tegenkom, zoals een vogel in het park, heb ik twee opties”, overweegt de fotograaf.  “Ik kan meteen  de foto nemen zoals hij is, of naar de scène kijken en zeggen: dit wordt geen mooie compositie, ik moet meer naar links zijn. Ik maak  het beeld in mijn hoofd voordat ik mijn camera ophef.  Persoonlijk zal ik  altijd het risico nemen dat de vogel wegvliegt, in plaats van een saai beeld te accepteren. “

Jeffrey’s laatste openbaring komt voort uit jarenlange ervaring en benadrukt de constante innerlijke strijd in het hart van elke natuurfotograaf.  De opwinding van een moment moet even worden onderdrukt, zodat een adembenemend beeld kan worden gecreëerd en genoten.

“Vergeet je onderwerp”, besluit hij.  “Als je een leeuw fotografeert en al je mentale focus op hem richt, krijg  je een beeld van een leeuw. Als je je camera op hem richt en vervolgens naar al het andere kijkt, staat er nog steeds een leeuw in het midden van je foto, maar je zult de rots op de achtergrond opmerken die je compositie uit balans brengt, of hoe het licht door verre bomen speelt. Als je wilt genieten van de dierenwaarneming, doe dat dan, maar zet je camera aan de kant.

“De geleefde ervaring is enorm belangrijk – en die komt niet alleen van de beelden. Als ik de zon zie opkomen boven een landschap, of een glimlach op de gezichten van een van mijn studenten zie omdat ze net voor het eerst een detail van de natuur hebben gezien, brengen die dingen mij vreugde. Bij elk uitje besef ik wat voor voorrecht ik heb, om zo’n mooie wereld mee te maken.”