Harmonie in grijs: Monochrome fotografie met Silvia Grimpe

Zwart-witfotografe Silvia Grimpe weet een gevoel van sereniteit op te roepen in haar stedelijke en landschapsbeelden. Hier onthult ze de geheimen van belichting, compositie en onderwerpen, terwijl ze haar vertrouwde X Series-kit zonder kleur gebruikt

Monochrome fotografie heeft een onmiskenbaar tijdloze uitstraling die teruggaat tot de basis van het maken van beelden. Scènes zijn ontdaan van alle afleidende tinten, waardoor er weinig anders overblijft dan een verhaal dat wordt verteld in een aangenaam tonaal samenspel.

In de kunstwerken van Silvia Grimpe, die perifeer stedelijke momentopnames en geïsoleerde stukjes landschap tonen, worden de dingen nog eenvoudiger. Ze combineert een zwart-witpalet met lange sluitertijden om droomachtige kaders te creëren, waarin vloeiende gradiënten het decor vormen voor strakke contouren van zowel door de mens gemaakte als natuurlijke structuren.

“Mijn passie voor fotografie begon in 2010 toen ik mijn eerste SLR kocht,” begint ze. “Het fotografievirus sloeg toe en heeft me tot op de dag van vandaag niet meer losgelaten. De afgelopen zes jaar heb ik met de FUJIFILM X Series gewerkt.”

De stijl van Silvia, die werkt onder de professionele naam Silly Photography, heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld en verfijnd tot iets dat zowel onderscheidend als persoonlijk is. Nu ze een internationaal bekroonde fotografe is, blikt ze terug op haar aanvankelijke fascinatie voor een wereld in monochroom.

“Fotografie geeft me de mogelijkheid om de wereld vanuit mijn perspectief te presenteren. De foto’s die ik maak weerspiegelen mijn eigen kijk op momenten, die voor iedereen altijd uniek zijn,” merkt ze op. “Ik geniet ervan om mezelf op het juiste moment op de juiste plaats te zetten om het perfecte moment in stijl te vinden. Ik vind het leuk om dat te doen met lange sluitertijden.

“Monochroom kwam vanzelf,” vervolgt Silvia. “De zwart-witfoto’s van andere fotografen waren het enige wat ik thuis aan de muur hing.”

Monochrome fotografie-onderwerpen vinden

Zwart-witfotografie kan in vrijwel elk genre worden toegepast. Het is onvermijdelijk dat sommige onderwerpen beter bij de stijl passen dan andere, maar Silvia geeft advies dat gemakkelijk kan worden verlegd van haar eigen voorkeur voor landschapsfotografie naar straat- en documentairefotografie, portretfotografie, architectuurfotografie en nog veel meer

“Ik heb graag dat beelden zo rustig, harmonieus en minimalistisch mogelijk zijn. Door ongewenste details uit het kader te verwijderen, kan ik de kijker naar de details leiden die ik echt belangrijk vind,” legt de fotografe uit. “Dat begint met het kiezen van het onderwerp. Mijn beste advies is om scènes met afleidingen te vermijden.

“Als je een afgebakende scène hebt gevonden die je interesseert, is het tijd om na te denken over de compositie. Voor mij creëert negatieve ruimte evenwicht. Ik neem bijna altijd grote, lege stukken op in mijn beelden. De duidelijke lijnen van het hoofdonderwerp worden intenser, wat een geweldig contrasterend effect op het totale beeld heeft. De tegenstelling tussen wat er wel en niet is, is erg belangrijk voor mij.

“Lange sluitertijden helpen bij het creëren van die negatieve ruimte,” gaat Silvia verder. “Met langere sluitertijden worden details in scène-elementen zoals water en de hemel wazig en vloeiend.”

Veel beeldmakers snijden de uiteindelijke beelden lang nadat ze zijn gemaakt bij, maar Silvia hecht zo veel waarde aan een correcte compositie dat ze gebruik maakt van de vele cameraopties die op haar FUJIFILM X-T5 beschikbaar zijn.

“Als ik op een locatie ben en weet hoe ik de scène wil kadreren, kies ik meteen een beeldverhouding – meestal 3:2, 16:9 of 1:1. Naar mijn gevoel is precisie belangrijk op het moment dat de foto wordt genomen, in plaats van later te corrigeren.”

Hoe zwart-witfoto’s belichten

Compositie is niet de enige stap in het beeldvormingsproces waarvoor Silvia op de prestaties van haar creatieve hulpmiddelen vertrouwt. Monochrome belichting is vergevingsgezind en uitdagend tegelijk – het is minder duidelijk wanneer je over- of onderbelicht in vergelijking met een kleurrijk beeld, maar moeilijk te perfectioneren in de camera.

“Ik belicht altijd aan de hand van het histogram in plaats van het previewbeeld. Het is belangrijk dat geen enkel deel van het beeld ver buiten een normaal belichtingsbereik valt,” onthult Silvia. “Op de X-T5 kan ik een live sRGB-histogram op het LCD-scherm bekijken, wat erg handig is.”

Om een histogram op een X Series-camera in de opnamemodus weer te geven, druk je op MENU OK, navigeer je naar het menu SCREEN SETTING en selecteer je DISP. CUSTOM SETTING en zorg je ervoor dat HISTOGRAM geselecteerd is. Of je drukt in de opnamemodus twee keer op DISP BACK. Een histogram en bredere opname-instellingen verschijnen op het LCD-scherm.

Het is essentieel om de belichtingsinstellingen correct in te stellen voordat je de sluiter loslaat tijdens lange sluitertijden. Als de sluitertijd is ingesteld op de T (Time)-modus, wordt het LCD-scherm van de camera zwart tijdens de belichting – nog een instelling van de X Series die Silvia is gaan waarderen.

“In de T-modus kun je de functieknop achterop gebruiken om te kiezen tussen sluitertijden van seconden tot minuten. Dat is erg handig, afhankelijk van hoeveel je bewegende elementen wilt vervagen, en er verschijnt een exposure countdown op het scherm zodat je precies weet wanneer je de camera weer mag aanraken.”

Monochrome filmsimulaties en -bewerking

Voor degenen die de nabewerkingstijd tot een minimum willen beperken, bieden de X Series-camera’s een reeks monochrome filmsimulaties, evenals aanpassingen aan contrast, individuele highlights en schaduwen, dynamisch bereik en nog veel meer.  Er is ook het extra voordeel dat je je scène precies zoals bedoeld kunt visualiseren, hetgeen Silvia’s voorkeur voor in-camera bijsnijden nog versterkt.

De MONOCHROME-filmsimulatie produceert een kleurloze replicatie van de standaard PROVIA-filmsimulatie en biedt een leger canvas voor persoonlijke aanpassingen. De ACROS-filmsimulatie voegt korrel, scherpte en een rijke gradatie van tinten toe. Beide werken met de toevoeging van gele, rode en groene filters, die fysieke lensfilters nabootsen en de donkerheid van bepaalde tinten veranderen wanneer ze in zwart-wit worden bekeken.

Filmsimulaties worden echter alleen toegepast op JPEG-bestanden, dus voor het ontwikkelen van RAW-beelden – waar Silvia de voorkeur aan geeft – is nabewerking een must.

“Ik heb een paar favoriete plug-ins om afbeeldingen naar monochroom om te zetten. Ze zorgen voor gedurfde looks met minder werk aan het scherm, dus het is de moeite waard om ze te ontdekken, maar ik zal altijd extra aanpassingen doen,” zegt ze.

Met een bijzondere nadruk op het werken vanuit een vereenvoudigd standpunt en de tijdloze schoonheid van zwart-wit, moedigt Silvia elke fotograaf aan om te vinden wat hem of haar aanspreekt. Veel meer dan hoe een foto wordt gemaakt, is de belangrijkste eerste stap dat je aanwezig bent.

“Mijn foto’s stralen rust uit,” besluit ze, “maar ieders perspectief is belangrijk. Het mooiste is het voorrecht om een stukje stilstaande tijd te creëren.”